Laboratoriya təhlükəsizliyi istənilən elmi-tədqiqat mühitində əsas prioritetdir. Uyğun təlimatların və ən yaxşı təcrübələrin tətbiqi tədqiqatçıların, həmkarların və ətraf mühitin potensial risklərdən qorunmasına xidmət edir. Bu bloq yazısında laboratoriya təhlükəsizliyinin təminatı üçün vacib qaydalar və risklərin idarəolunması strategiyaları ilə tanış olacaqsınız.
Risklərin Qiymətləndirilməsi:
Aparılan təcrübələrin təbiətini və mümkün təhlükə mənbələrini anlayın.
Kimyəvi maddələr, avadanlıqlar, prosedurlar və bioloji agentlərlə əlaqəli riskləri müəyyən edin və qiymətləndirin.
Potensial təhlükələri minimuma endirmək məqsədilə hərtərəfli risk qiymətləndirmə planı hazırlayın.
Təhlükəli Maddələrin Düzgün İdarəolunması:
Kimyəvi maddələr, bioloji agentlər və radioaktiv materialların təhlükəsiz saxlanması, daşınması və utilizasiyası üçün standart əməliyyat prosedurlarını (SOP – Standard Operating Procedure) tətbiq edin.
Təhlükəli maddələrin aydın şəkildə tanınması üçün uyğun etiketləmə və rəng kodlaşdırma sistemlərini tətbiq edin.
Kimyəvi maddələri xüsusi təyinatlı, havalandırma və izolyasiya sistemi olan ərzailərdə saxlayın.
Fərdi Qoruyucu Vasitələr (FQV – PPE):
Tədqiqatçıları fərdi qoruyucu vasitələrin (xalat, əlcək, qoruyucu eynək, üz sipəri, respirator və s.) düzgün istifadəsi barədə maarifləndirin.
Bütün laboratoriya heyəti üçün uyğun ölçüdə və keyfiyyətdə FQV təmin edin.
Effektivliyi qorumaq üçün köhnəlmiş və ya zədələnmiş qoruyucu vasitələri mütəmadi yoxlayın və əvəz edin.
Təlim və Maarifləndirmə
Bütün laboratoriya işçiləri üçün müntəzəm təhlükəsizlik təlimləri təşkil edin.
Fövqəladə hallarda davranış qaydaları (evakuasiya planı, ilk yardım, yanğın təhlükəsizliyi və s.) barədə maarifləndirin.
Təhlükəsizliklə bağlı narahatlıqların açıq şəkildə bildirilməsinə şərait yaradın və hadisə/çox az fərqlə baş vermiş qəzaların qeydiyyatını təşviq edin.
Avadanlıqların Texniki Baxışı və Yoxlanışı
Laboratoriya avadanlıqlarının düzgün və təhlükəsiz işləməsini təmin etmək üçün planlı texniki baxış cədvəli tətbiq edin.
Aspirator şkafları, göz yuma stansiyaları, təcili duş sistemləri və yanğınsöndürənlər kimi təhlükəsizlik qurğularını mütəmadi yoxlayın.
Nasazlıqları və təhlükəsizliklə bağlı müşahidə edilən halları sənədləşdirin və dərhal tədbir görün.
Tullantıların İdarəolunması
Kimyəvi, bioloji və radioaktiv tullantıların düzgün çeşidlənməsi, saxlanması və zərərsizləşdirilməsi üçün protokollar hazırlayın.
Yerli normativ-hüquqi aktlara və tullantıların idarə olunması üzrə təlimatlara tam uyğunluq təmin edin.
Tədqiqatçıları tullantıların düzgün idarə edilməsi və ətraf mühitə təsirin azaldılması üzrə təlimatlandırın.
Fövqəladə Hallara Hazırlıq
Yanğın, dağılma, qəza və tibbi təcili hallar üçün ətraflı fövqəladə vəziyyətlərə cavab planı hazırlayın.
Fövqəladə hallar üzrə prosedurların mənimsənilməsi məqsədilə laboratoriya heyəti ilə mütəmadi təlimlər keçirin.
İlk yardım qutuları, təcili əlaqə məlumatları və təhlükəsizlik avadanlıqlarının asanlıqla əlçatan yerlərdə mövcudluğunu təmin edin.
Laboratoriya təhlükəsizliyi tədqiqat qrupunu bütün üzvlərindən proaktiv yanaşma tələb edən ümumi məsuliyyətdir. Ən yaxşı təcrübələrə əməl etməklə və risklərin idarə olunması strategiyalarını tətbiq etməklə, laboratoriyalar təhlükəsizlik mədəniyyəti yarada, tədqiqatçıların, ətraf mühitin və elmi tədqiqatların bütövlüyünü qoruya bilərlər. Unutmayın, təhlükəsiz laboratoriya uğurlu və əhəmiyyətli elmi kəşflərin əsas təməlidir.
